Ziek, burn-out en onbegrepen

Altijd met plezier naar het werk gegaan, maar na de fusie: Ziek, burn-out en onbegrepen

Als mediator word ik regelmatig ingezet in arbeidskwesties. Bijvoorbeeld: een medewerkster heeft zich ziek gemeld en de manager en HR twijfelen aan het ziek-zijn van medewerkster. Ze denken: “Zij is boos over haar beoordeling en ze is niet ziek. Ze zit onterecht thuis en ze functioneert niet terwijl ze gewoon behoort te komen werken”.

Maar wie bepaalt of dit ziek-zijn terecht is of onterecht? En hoe ga je hier zorgvuldig mee om?

Voorbeeld casus

Deze kwestie is een veel voorkomende situatie in mijn dagelijkse mediationpraktijk. Ter illustratie van deze problematiek heb ik hieronder een voorbeeld casus beschreven, samengesteld uit verschillende èchte zaken. Als mediator heb ik immers geheimhoudingsplicht. Echte voorbeelden zouden deze plicht schaden.

De Fusie …

De medewerkster maakte deel uit van een grote instelling. Ze werkte er vele jaren met veel plezier. Twee jaar geleden besloot de organisatie te gaan fuseren met een commercieel bedrijf. Er waren voor haar twee opties: vertrekken met een heel gunstige regeling, of blijven werken in een andere functie. Vanuit loyaliteit, liefde voor haar werk, collega’s en het bedrijf waar ze al jaren bij hoorde, koos ze voor: blijven….

De nieuwe functie …

Haar nieuwe functie was er een met andere inhoudelijke werkzaamheden. Vol optimisme begon ze aan haar nieuwe job. Al snel kwam ze er achter dat alles sneller moest dan ze gewend was. Ook kon ze maar moeilijk wennen aan het nieuwe werk en de nieuwe administratie. Alles was zo anders voor haar. Veel oude collega’s waren ondertussen vertrokken en een goede aansluiting bij het nieuwe team kreeg ze niet. Ze voelde zich alleen en durfde niet goed te zeggen dat ze na jaren goed werk voelde dat ze op de toppen van haar tenen liep.

Het beoordelingsgesprek …

Toen kwam haar beoordelingsgesprek. De nieuwe manager vond haar niet capabel, haar werktempo was te laag en ze was niet flexibel en eigenlijk ook te oud. Zij vond van alles van haar. Dat werd niet allemaal hardop gezegd maar zo voelde het wel. Ze kreeg dan ook voor het eerst in al die jaren een hele slechte beoordeling. Zij voelde zich totaal niet meer thuis in het nieuwe gefuseerde bedrijf. Ze voelde zich ellendig en ziek. Ze probeerde uit te leggen dat het allemaal zo ‘anders’ was nu. Maar dat viel verkeerd en haar manager vroeg of zij zelf niet aanvoelde dat ze niet meer op haar plek was. Ze was verbijsterd en kreeg hoofdpijnen, stressklachten, buikpijnen en melde zich ziek.

Naar de Huisarts …

Ze was bij haar huisarts geweest en die had haar aangeraden het rustiger aan te doen. Hij merkte dat ze veel stressklachten had en hij schreef haar medicatie voor. Ze had hem niet alles durven vertellen maar ze merkte dat ze helemaal op was. Ze was ten einde raad.

En toen de Bedrijfsarts …

Van haar werkgever moest ze naar de bedrijfsarts. Die constateerde dat ze veel stress had en werkgerelateerde klachten, maar dat ze medisch gezien niet ‘ziek’ was. Zij vertelde de bedrijfsarts en ook haar manager, dat ze echt niet kon komen werken en dat ze medicatie had gekregen van haar huisarts. Ze raakte nog verder in de put doordat de bedrijfsarts meende dat ze gewoon kon gaan werken. Ze begreep het niet. Haar huisarts gaf haar medicijnen en de bedrijfsarts deed of er niets aan de hand was? Ze gaf aan dat het werktempo te hoog was voor haar, en dat ze zich niet op haar plek voelde in haar nieuwe functie. De bedrijfsarts adviseert haar in gesprek te gaan met haar manager en HR. Misschien kon ze een andere functie krijgen?

Gesprek met de manager en HR …

Ze gaf aan dat ze zich realiseerde dat het zo niet langer ging. Haar leidinggevende stelde haar voor om afscheid te nemen. Ze schrok van het gemak waarmee hij dit deed. Ze dacht over een andere functie te kunnen spreken of over meer ondersteuning in haar huidige functie. Toen ze merkte dat dit geen optie was, ging ze akkoord met het bekijken van een afscheidsvoorstel. Gedesillusioneerd ging ze weer naar huis en voelde zich weer ziek. Na ruim 21 jaar werken in deze organisatie werd ze zomaar afgeserveerd. Een dag later ontving ze een mail met een beëindigingsvoorstel. Ze was in shock door de snelheid en het gemak waarmee haar vertrek werd aangekondigd. Ze wilde immers niet weg. Ze moest immers werken, als kostwinnaar. Wat moest zij zonder haar werk? Naar het voorstel had ze inhoudelijk niet eens gekeken …Het maakte haar nog verdrietiger en onzekerder. Ze kreeg zenuwaanvallen.

De bedrijfsarts stelt mediation voor …

Ik word gebeld om mediation in te zetten. Ik krijg haar gegevens en die van haar leidinggevende als representant van het bedrijf. Is er hier sprake van een conflict? Nee, eigenlijk mogen ze elkaar wel. De manager werkt er nog maar net en heeft geen idee hoe het bedrijf er voor de fusie uitzag. Er is hier eigenlijk meer sprake van veel miscommunicatie en een onzorgvuldige aanpak. Waarschijnlijk onbedoeld, maar niemand in de organisatie lijkt zich ooit in haar situatie te hebben verplaatst. En dit laatste blijkt essentieel.

Intakegesprek en Mediation …

Tijdens het intakegesprek loopt ze leeg. Een ballonnetje vol emoties. Ik hoor het verhaal van de manager die het ook allemaal heel vervelend vindt en met de situatie geen raad weet. Tijdens de mediation komen er tranen, en er komt duidelijk naar voren dat ze zich niet erkend voelt in haar verdriet. Het verdriet dit werk en dit tempo na de fusie niet meer aan te kunnen. Ineens begrijpt de manager, dat het vreselijk moet zijn dat je eerst 21 jaar prima functioneert maar door veranderende omstandigheden, de fusie, in 2 jaar tijd zeer slecht wordt beoordeeld. De erkenning van dit verdriet en deze rouw maakt al veel los bij werkneemster. De manager vraagt naar de situatie van toen en nu. Deze werkneemster draagt 21 jaar historie van de oude organisatie met zich mee en de manager is oprecht geïnteresseerd. Erkenning, begrip, respect en oprechte interesse voor haar lange staat van dienst, voor het loyaal zijn aan het bedrijf en voor het feit dat het heel onzeker voelt op haar leeftijd opnieuw te moeten beginnen elders. Deze onzekerheid, het wantrouwen en het gebrek aan begrip hadden haar ziek gemaakt.

Vervolgens blijkt in de mediation dat ze het voorstel met de vertrekregeling niet heeft kunnen beoordelen. Ze is wantrouwend en haar ontbreekt de kennis om het voorstel te kunnen beoordelen. Zodra dit helder wordt en ik vraag of er niet iemand is die haar zou kunnen helpen, durft ze te ontspannen. Ze geeft aan ruggespraak te willen houden en op zoek te gaan naar een adviseur. De adviseur tekent voor geheimhouding (voorwaarde bij mediation) en we besluiten een vervolggesprek in te plannen, zodat ze in de tussentijd volledig op de hoogte kan worden gebracht van de inhoud van het vertrekvoorstel.

Haar wordt verduidelijkt dat tijdens de mediation alles in geheimhouding kan worden onderzocht. Ook een eventuele vertrekregeling. En dat zo’n regeling niet eerder bindend is dan dat daarvoor is getekend en dat tot die tijd het ‘nog alle kanten op kan en mag gaan’, en dat zij hier tevens de regie in mag hebben.

2e Mediationgesprek …

Bij het 2^e mediationgesprek lijkt ze al sterker, ze is goed geïnformeerd en komt veel krachtiger over. Ze lijkt weer veel meer controle te hebben en focus op wat ze wil. Ze benoemt dat ze onzeker is over haar toekomst. De manager stelt haar voor om te bekijken of de werkgever haar daarbij zou kunnen ondersteunen. Er wordt een outplacement traject opgenomen in de beëindigingsovereenkomst. Alle zaken uit de overeenkomst worden besproken, uitgelegd en een voor een ‘afgetikt’. Ik merk dat beide partijen steeds opgeluchter worden. Ook de manager. Zij zat er ook behoorlijk mee in haar maag, want ze mocht werkneemster graag.

De toekomst …

Aan het einde van de mediation koos werkneemster ervoor de overeenkomst te tekenen. Haar toekomst was onzeker maar het was in ieder geval helder geworden dat deze niet binnen het huidige bedrijf zou liggen. Door de mediation was er duidelijkheid gekomen, een oplossing en rust voor allebei. Mediation geslaagd.

Ze verlieten rustig pratend het vertrek en er kon zo waar een lachje van af.