Erkenning, Mediation en Fukuyama

“De mens heeft een aangeboren verlangen naar erkenning”, aldus Fukuyama.

De mens heeft een aangeboren verlangen naar erkenning”, schreef Francis Fukuyama in zijn nieuwste boek ‘De identiteit’. Hij concludeerde dat voorspoed en vrede voor de mens alleen niet genoeg zijn maar dat “erkenning” essentieel is.

In de Volkskrant van 15 maart jl. en in het Financieel Dagblad van 16 maart, las ik het artikel van Fukuyama over de bedreiging die identiteitspolitiek kan opleveren voor de moderne liberale democratie en de problematiek die ontstaat als mensen in een hokje worden gestopt.

Voor het eerst lees ik over het begrip “Megalothymie”, wat door Fukuyama wordt toegelicht als: De ziel verlangt ernaar te worden erkend als superieur. Ik kende het begrip eerlijk gezegd niet.

Fukuyama zegt ook dat dit verlangen ‘erkend te worden’ van belang is om de polarisatie in de samenleving tegen te gaan. Het verleent mensen hun identiteit. De bewustwording van ‘het belang elkaar te ‘erkennen’ zorgt ervoor dat mensen weer met elkaar in verbinding komen. Dit negeren of niet inzien zal de democratie (nog verder) doen uithollen.

“De mens heeft een aangeboren verlangen naar erkenning”.

Erkenning en Mediation

Op individueel niveau, is dit ‘erkend worden’ ook van essentieel belang. Zeker in polariserende situaties zoals bijvoorbeeld bij een conflict. Mensen in een ruzie willen overtuigen en erkend worden in hun gelijk. De eigen standpunten ‘moeten’ gehoord worden, desnoods luidkeels. De ander wordt veroordeeld en beoordeeld en alles wat de ander zegt is per definitie onwaar.

Partijen die ruzie hebben zitten vaak zo ‘in hun hoofd’ en in de emotie waardoor ze niet bezig zijn met het feit of de boodschap wel aankomt bij de ander. Dit geldt wederzijds want ieder draait zijn eigen verhaal af en belicht de feiten vanuit het eigen standpunt zonder zich druk te maken wat de ander ervan hoort.

Hoe kun je iemand overtuigen die jou niet hoort? En hoe kun je tot een oplossing komen in een conflictsituatie als je over en weer niet bereid bent om naar elkaar te luisteren? In dat geval zal er altijd een ‘padstelling’ blijven.

Echter, zodra men in staat is zich oprecht te verdiepen in de argumenten, drijfveren of belangen van de ander voelt de ander zich erkend en gehoord. Hierdoor ontstaat er ruimte in het gesprek. Andersom geldt dit uiteraard ook. Een van beide partijen zal hier de eerste stap in moeten durven zeggen.

‘Ervoor zorgen dat er erkenning en verbinding komt tussen mensen is niet alleen op mondiaal niveau van belang maar ook op individueel niveau essentieel.’

Het ‘erkennen’ gaat nog een stap verder. Zodra men zich ‘erkend’ voelt in het feit dat er geluisterd wordt door de ander kan er een constructief gesprek plaatsvinden richting een oplossing. De Mediator kan gerichte vragen stellen om zo de belangen achter de standpunten inzichtelijk te krijgen voor beide partijen.

Conflictoplossing door erkenning

En nog een stap verder gaat het als er erkenning kan komen voor elkaars belangen. Door deze erkenning komt het conflict in een ander licht te staan met verbinding tot gevolg. Standpunten zijn lastiger te verenigen terwijl begrip hebben voor de belangen van de ander kan leiden tot nieuwe nog onontdekte mogelijkheden. Daarna komt een definitieve oplossing vaak snel op tafel. Zonder erkenning en verbinding is het bijna niet mogelijk om tot een gedragen oplossing te komen.

Ervoor zorgen dat er erkenning en verbinding komt tussen mensen is niet alleen op mondiaal niveau van belang maar ook op individueel niveau essentieel. Mediation helpt daarbij.

Bron: Volkskrant 15 maart 2019; Financieel Dagblad 16 maart 2019